Zorza polarna przez cały rok? Jest na to sposób

O idealnych warunkach do oglądania zorzy polarnej decyduje połączenie wielu czynników - dzięki zaawansowanym telewizorom OLED to wyjątkowe zjawisko można podziwiać w domowym zaciszu przez cały rok.

Niesamowity poblask zorzy polarnej od dawna fascynuje ludzi, którzy wyruszają na daleką północ, by zobaczyć to wyjątkowe zjawisko. Dla wielu z nich jest to ważna pozycja na listach życiowych marzeń, lecz niestety często mogą sobie pozwolić na jedną tylko podróż. Zorza polarna powstaje na skutek zderzenia naładowanych elektrycznie cząstek emitowanych przez Słońce z górnymi warstwami atmosfery ziemskiej. Dzięki temu wspaniałemu działaniu natury nocne niebo wypełnia się blaskiem i żywymi kolorami.

Obserwowanie zorzy polarnej zawsze dostarcza niesamowitych, fascynujących doznań. Mieszkańcy Islandii uważali, że jest to wiadomość od bogów, natomiast w Finlandii nazywano ją „lisimi płomieniami” i przypisywano jej magiczne właściwości. Norwegom kojarzyła się z pannami, które machają rękawiczkami, a niektóre ludy Azji utrzymują, że dziecko poczęte pod zorzą polarną będzie wyjątkowo szczęśliwe.

Urok tego zjawiska wynika w znacznej mierze z jego eleganckiej prostoty, jednak o idealnych warunkach do obserwacji decyduje szereg złożonych, naturalnych czynników. Właśnie dlatego wiele osób chcących zobaczyć zorzę polarną przeżywa rozczarowanie, pomimo że zaplanowało nawet najdrobniejsze szczegóły podróży. Ulotny charakter potęguje jej piękno, ale nie stanowi pocieszenia dla osób, które nie z własnej winy straciły jedyną w życiu szansę, aby ją zobaczyć. Poniższe wskazówki pomogą zwiększyć szanse na zobaczenie zorzy polarnej w pełnej okazałości.

Ważne czynniki, które trzeba uwzględnić planując obserwację zorzy polarnej

Kluczową rolę przy obserwowacji odgrywa zupełna ciemność, wynikająca z całkowitego braku światła słonecznego. Na całym świecie noc nie jest niczym niezwykłym, jednak zorza polarna jest widoczna tylko na dużych szerokościach geograficznych, gdzie dzień i noc są ściśle związane z porami roku. Dzień polarny na dalekiej północy sprawia, że od końca kwietnia do połowy sierpnia nie zapada ciemność (jak obecnie np. w Islandii). W tym czasie, w pasie rozciągającym się do ośmiu stopni szerokości geograficznej na południe od Koła Polarnego, w którym leży między innymi Reykjavik, między zachodem a wschodem słońca występuje tylko kilka godzin zmierzchu. Oznacza to, że w lecie nie da się tam oglądać zorzy polarnej.

Zorza polarna ma największą intensywność między godziną 18:00 a 1:00, przy czym największe szanse na jej zobaczenie mają podróżnicy obserwujący niebo od 22:00 do 23:00. Oczywiście podane przedziały są jedynie przybliżonym czasem. Gdy w zimie szybko zapada zmrok, zorza może pojawić się już o godzinie 16:00 i trwać przez całą noc. Najintensywniejsze lśnienie trwa od ok. 5 do 15 minut. W okresach silnej aktywności, można spodziewać się, że rozbłyski zaczną się wczesnym wieczorem i osiągną maksimum około godziny 22:00. W szczytowym sezonie, zorza może świecić nawet do wczesnych godzin porannych.

Trzecim ważnym czynnikiem jest prognoza pogody. Zorza powstaje na bardzo dużej wysokości, dlatego z powodu zachmurzenia może stać się całkowicie niewidoczna. W północnej Skandynawii idealna pogoda występuje pod koniec sezonu oglądania zorzy polarnej (luty – marzec). Wówczas jest widoczna przez około 80% wszystkich bezchmurnych nocy, dlatego pogoda jest prawdopodobnie najważniejszym czynnikiem decydującym o udanej obserwacji.

Ponadto, trzeba unikać obszarów o dużym natężeniu sztucznego światła. Współczesne miasta są tak intensywnie oświetlone, że całkowite wyeliminowanie źródeł sztucznego światła jest niemal niemożliwe. Z tego powodu, aby w pełni podziwiać majestat nocnego nieba miłośnicy zorzy polarnej muszą wybierać miejsca mniej zaludnione. Na tle czarnego nieba można zobaczyć w całej okazałości piękno gwiazd, zorzy polarnej oraz innych obiektów astronomicznych.

Aby jeszcze bardziej zwiększyć swoje szanse, należy śledzić także „pogodę kosmiczną”. Wytrawni obserwatorzy wiedzą, jak ważne są prognozy zjawisk występujących poza atmosferą ziemską i szybkie uwzględnianie ich przy wyborze miejsca, z którego zamierzają oglądać zorzę.

<Autor zdjęcia: Sean Parker>

Nigdy nie można zagwarantować udanej obserwacji zorzy polarnej

Nawet ściśle przestrzegając powyższych wskazówek nie można zagwarantować sobie sukcesu podczas polowania na zorzę polarną. Według przewidywań ekspertów w ciągu najbliższej dekady zjawisko to będzie występować coraz rzadziej. Jego pojawienie się na niebie zależy od 11-letniego cyklu słonecznego, a właśnie rozpoczyna się faza zmniejszonej aktywności. Aktywność słoneczna, w tym silne wyrzuty materii, mogą zadziać się w dowolnej chwili i prowadzić do powstawania intensywnej zorzy polarnej. Jednak erupcje są nieregularne i nie ma żadnego systemu, który mógłby z wyprzedzeniem informować o ich wystąpieniu. Według astrofizyków trend spadkowy potrwa do ok. 2024 roku.

Nawet mieszkańcy Islandii mają ograniczone możliwości obserwacji zorzy ze względu na zanieczyszczenie światłem sztucznym nieba nad Reykjavikiem. Właśnie dlatego islandzki poeta i powieściopisarz Andri Snær Magnason rozpoczął kampanię na rzecz wyłączenia oświetlenia miejskiego na jedną godzinę i w roku 2006 przekonał do swojej idei władze samorządowe.

Jak pokazać zorzę polarną widzom z całego świata?

Dzięki nowej technologii, ludzie z całego świata mogą po raz pierwszy zobaczyć wierny obraz zorzy polarnej w pełnej krasie. Firma LG, ogólnoświatowy producent elektroniki  użytkowej, właśnie zaprezentował szereg zdjęć wykonanych przez islandzkich fotografów, prezentujących między innymi piękno zorzy polarnej, Drogi Mlecznej oraz fiordów. Prace te będą wyświetlane na najnowocześniejszych telewizorach OLED, które opracowano z myślą o wiernym odwzorowaniu obrazu. Zdjęcia o dużej rozdzielczości będzie można oglądać do 20 listopada w Reykjaviku, w budynku uznanym za najpiękniejszą budowlę Europy w roku 2013 - Harpa Concert Hall.

Ponadto, podczas zaplanowanego z rozmachem koncertu Lights out, Stars on – wyłączmy światła, zobaczmy gwiazdy z udziałem islandzkich muzyków telewizory LG OLED posłużyły do zaprezentowania naturalnego piękna Islandii. Prawie 1000 gości miało jedyną w życiu okazję, aby zobaczyć idealny obraz zorzy polarnej oraz rozgwieżdżonego nieba nad Islandią, wyświetlanego na 40 dużych telewizorach OLED. Podczas przygotowań do koncertu oraz wystawy koreańska firma ściśle współpracowała z Magnasonem, pomysłodawcą inicjatywy, która zaowocowała tymczasowym wyłączeniem świateł w Reykjaviku.