Nadeszła w Polsce era technologii fotonicznych

Po erze komputerowej rozpoczęła się era technologii fotonicznych, bez których niemożliwa jest realizacja koncepcji przemysłu 4.0. Dziś fotonika jest obecna w każdej dziedzinie życia, a zwłaszcza w zwiększaniu bezpieczeństwa wobec aktualnych zagrożeń. O jej kluczowej roli jako wiodącej technologii XXI wieku i wyzwaniach stojących przed polską fotoniką - dyskutowali eksperci IV Konferencji Optoelektronicznej, dzieląc się praktyczną wiedzą i wnioskami.

Pierwszy dzień konferencji odbył się pod hasłem „Fotonika wobec wyzwań współczesnego pola walki” i był poświęcony technologiom fotonicznym, wykorzystywanym w systemach obronnych, zwłaszcza w systemach rozpoznania i kierowania ogniem.

Prelegenci wykazali, że nowoczesne urządzenia optoelektroniczne decydują o skuteczności na polu walki i bez ich rozwoju nie jest możliwe posiadanie sprzętu bojowego, spełniającego aktualne wymagania. Wielokrotnie podkreślano, że obecnie optoelektronika jest podstawową technologią w systemach broni kierowanej, jak również broni nowej generacji tzw. broni wiązkowej.

Motywem przewodnim drugiego dnia konferencji było hasło „Fotonika wobec wyzwań XXI wieku”, w ramach którego odbyły się sesje poświęcone nowym technologiom oraz sesje dyskusyjne dotyczące takich zagadnień jak rozpoznanie lotnicze i kosmiczne, fotonika w cyberbezpieczeństwie i telekomunikacji oraz fotonika w systemach obrazowania i sensorach. Podczas konferencji zaprezentowano również start-upy wykorzystujące potencjał fotoniki, co zaowocowało nawiązaniem kontaktów pomiędzy przedstawicielami przemysłu a innowacyjnymi przedsiębiorstwami.

Dobre perspektywy dla rozwoju fotoniki

Z dyskusji panelowych i opinii uczestników konferencji można wyciągnąć wniosek, że fotonika w Polsce rozwija się bardzo dobrze. Co roku przybywa nowych firm wykorzystujących potencjał technologii w tym obszarze, istniejące zwiększają swoje obroty, a znaczna ich część rozbudowuje swoje możliwości badawcze i wytwórcze. Wpływ na rosnącą pozycję fotoniki w przemyśle obronnym ma dynamiczny rozwój wszelkiego rodzaju urządzeń obserwacji, rozpoznania i systemów celowniczych, stosowanych we wszystkich rodzajach wojsk. Upowszechnienie się dronów i innych platform bezzałogowych wytworzyło duże zapotrzebowanie na systemy obserwacji i analizy obrazu. Rośnie również skala wykorzystania urządzeń optoelektronicznych poza wojskiem. Obserwuje się renesans cywilnych urządzeń optoelektronicznych w urządzeniach powszechnego użytku, w tym w smartfonach. Fotonika na coraz większą skalę jest wykorzystywana w systemach łączności i systemach wytwarzania oraz obróbki materiałów, jak również w systemach zabezpieczeń i bezpieczeństwa.

Wyzwania dla polskiej fotoniki

Mimo dobrych perspektyw rozwoju, wciąż istnieje w Polsce sporo barier związanych z wdrażaniem rozwiązań fotonicznych, na które zwrócili uwagę uczestnicy konferencji podczas prezentacji referatów i w sesjach dyskusyjnych.

Jak wynika z wniosków ekspertów brakuje dużych, polskich firm, które stymulowałyby rozwój nowoczesnych technologii fotonicznych w kraju. Brakuje również integratorów systemów na średnim poziomie. W Polsce produkuje się detektory, materiały do wytwarzania podzespołów optoelektronicznych, jednak nie ma wystarczającej liczby firm, wytwarzających owe podsystemy, które są używane przez integratorów  i wytwórców zaawansowanych urządzeń optoelektronicznych.  W efekcie polski przemysł i nauka są wrażliwe na procesy zachodzące poza granicami kraju i zdarza się, że samodzielnie nie zawsze mogą rozwijać swoje urządzenia i prowadzić badania.

W Polsce brakuje również, jak sygnalizowano podczas konferencji, wytwórców wysoko zintegrowanej optoelektroniki np. scalonych układów optoelektronicznych, które mogą być podstawą przyszłych urządzeń optoelektronicznych, w tym urządzeń zapewniających cyberbezpieczeństwo. Prowadzone są w kraju badania nad takimi urządzeniami, jednak nie ma ośrodka naukowo-przemysłowego, który byłby w stanie wykorzystać wyniki badań i efekty prac polskich producentów średniej wielkości.

Rozwój branży fotonicznej opartej o powstanie dużych, polskich firm i wytwórców zintegrowanej optoelektroniki to istotny element stymulowania jej potencjału. Ważny jest także kapitał ludzki w postaci wykwalifikowanej kadry inżynierskiej, której braki już teraz są odczuwalne na polskim rynku. W związku z tym konieczne jest zbudowanie sojuszu: uczelni, przemysłu MSP i instytucji rządowych oraz regionalnych na rzecz kształcenia kadr dla branży fotonicznej w Polsce.

Idea stworzenia polskiego centrum kompetencji optoelektronicznych

Podczas konferencji poruszono temat stworzenia ośrodka naukowo-przemysłowego, którego głównym zadaniem byłaby koordynacja długofalowego programu rozwoju fotoniki w Polsce. Powołane do życia polskie centrum kompetencji optoelektronicznych powinno pełnić rolę akceleratora technologicznego i łącznika pomiędzy światem nauki, małymi i średnimi przedsiębiorcami a użytkownikiem końcowym. Ze względu na duże znaczenie fotoniki w systemach obronnych, uczestnicy wydarzenia wskazywali PGZ z firmą PCO S.A. jako potencjalnego budowniczego takiego centrum.

Organizowana już po raz czwarty Konferencja Optoelektroniczna z udziałem przedstawicieli nauki, przemysłu i ośrodków badawczo-rozwojowych była okazją do szerokiej dyskusji o potencjale fotoniki w Polsce. Efektywnie posłużyła również do rozpowszechniania wiedzy o zastosowaniu optoelektroniki w życiu codziennym oraz do coraz lepszej współpracy pomiędzy nauką, wojskiem a przemysłem. – podsumował Krzysztof Kluza, Prezes PCO S.A.