Dni Zoltána Kodálya w Katowicach

W tym roku obchodzimy 50. rocznicę śmierci wybitnego kompozytora i twórcy teorii wychowania muzycznego – Zoltána Kodálya. Warto poznać tę postać choćby dlatego, że nieprzerwanie czerpiemy z opracowanej przez niego metody nauczania muzyki, a jego dzieła do dziś są chętnie słuchane na całym świecie. W ramach Roku Kultury Węgierskiej Polacy będą mieli szansę poznać twórczość tego kompozytora dzięki koncertom organizowanym w ramach Dni Zoltána Kodálya w Katowicach.

Zoltán Kodály urodził się 16 grudnia 1882 roku w węgierskim mieście Kecskemét. Był kompozytorem, pedagogiem, muzykologiem, filozofem, pisarzem i etnografem. Swoją przygodę z muzyką rozpoczął już w dzieciństwie, kiedy to zaczął uczyć się gry na skrzypcach. Umiejętności kształcił także na Akademii Muzycznej im. Ferenca Liszta w Budapeszcie pod okiem Hansa von Koesslera, niemieckiego kompozytora i dyrygenta. Po skończeniu studiów zrobił doktorat i sam zaczął wykładać na Akademii – początkowo teorię muzyki, a następnie kompozycję. Jego twórczość bazowała na węgierskiej muzyce ludowej. Komponował głównie pieśni, ale także utwory instrumentalne i opery. Jako pedagog zreformował system nauczania muzyki w szkolnictwie węgierskim, a jego metoda jest znana i ceniona na całym świecie.

Kodályowska metoda wychowania muzycznego miała na calu podniesienie poziomu węgierskiej kultury muzycznej i zmniejszenie analfabetyzmu muzycznego na Węgrzech. W związku z tym artysta stwierdził, że szkoły powinny powszechnie uczyć czytania i pisania muzyki. Na czym to polega? Pierwszym etapem wychowania jest praktyczne tworzenie muzyki poprzez śpiew rodzimych utworów, dzięki czemu dzieci poznawały kulturę folklorystyczną oraz uczyły się czerpać z niej inspiracje. Drugim etapem „treningu” było wykorzystanie metody relatywnego kształcenia słuchu oraz towarzyszących jej fonogestyki i tataizacji. Pierwsza z wymienionych polega na nauczeniu młodego muzyka odczytywania nut według systemów tonacji. Fonogestyka zaś bazuje na układzie i poruszaniu dłońmi odpowiednio do „ruchu melodii”, co pomaga w nauce czytania nut głosem. Ostatnia – tataizacja – opiera się na nadaniu poszczególnym wartościom rytmicznym odpowiadających im sylab rytmicznych. Dzięki temu dzieci dużo szybciej uczą się wartości nut i pauz.

W metodzie Zoltána Kodálya najważniejsze jest, by dzieci ćwiczyły śpiew jednocześnie trenując słuch i głos. Na początku warto zastosować krótkie utwory dopasowane do skali głosu młodego muzyka. Drugim ważnym elementem jest metoda relatywnego kształcenia słuchu, fonogestyka i tataizacja. I wreszcie nie należy zapominać o tym, że twórca tej teorii kładł nacisk na wczesne rozpoczęcie nauki. Według niego wychowanie muzyczne powinno rozpocząć się już w wieku przedszkolnym dziecka, dzięki czemu szybko zacznie poznawać rodzimą kulturę oraz zacznie się u niego kształtować poczucie estetyki.

Od 7 do 11 czerwca Polacy będą mieli okazję wziąć udział w cyklu koncertów zorganizowanych w ramach Dni Zoltána Kodálya. Odbędą się one w katowickiej siedzibie Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia (plac Wojciecha Kilara 1). Poniżej znajduje się program wydarzeń:

• 7 czerwca (środa) w ramach cyklu "Środa młodych" o godzinie 19:30 miniatury fortepianowe, skrzypcowe i Sonata na wiolonczelę węgierskiego twórcy posłużą jako materiał do interpretacji ruchowej w wykonaniu absolwentek Katedry Pedagogiki Muzycznej katowickiej Akademii Muzycznej pod kierownictwem dr hab. Barbary Dutkiewicz.
• 8 czerwca (czwartek) o godzinie 19:30 Piotr Tarcholik (skrzypce), Kinga Tomaszewska (skrzypce), Giovanni Borelli (altówka), Adam Krzeszowiec (wiolonczela), Anna Krzeszowiec (fortepian). W programie znajdują się utwory Zoltána Kodálya takie, jak: Intermezzo na trio smyczkowe, Sonata na wiolonczelę i fortepian op. 4, Sonatina na wiolonczelę i fortepian, Serenada na dwoje skrzypiec i altówkę op. 12.
• 10 czerwca (sobota) o godzinie 19:30 odbędzie się koncert w wykonaniu Chóru Polskiego Radia pod batutą węgierskiego dyrygenta Zoltána Pada. W programie: Zoltán Kodály – Miserere, I Will Go Look for Death, Media vita in morte sumus, Jézus és a kufárok, An Ode for Music, Liszt Ferenchez, Mátrai képek, Levente Gyöngyösi – Te lucis ante terminum, Ferenc Liszt – Ave maris stella, Pater noster, György Ligeti – Pápainé.
• 11 czerwca (niedziela) o godzinie 11:00 koncert NOSPR pod batutą brytyjskiego dyrygenta Stefana Asbury. W programie: Zoltán Kodály – Koncert na orkiestrę (ca. 19’), Bedřich Smetana – Poemat symfoniczny Wełtawa z cyklu Moja Ojczyzna (ca. 12’), Leoš Janáček – Koncert skrzypcowy Wędrówka duszyczki

Więcej informacji na stronie www.kulturawegierska.pl lub fanpage’u Węgierskiego Instytutu Kultury https://www.facebook.com/hunginst/.